Hayvan Beslemede Yaş Pancar Posasının Kullanımı
İlimizde BURDUR Şeker fabrikasının
yan ürünlerinden , Çiftçilerimizin "küspe"
diye adlandırdığı, kuru ve yaş olarak
hayvanların tüketimine sunulan pancar posası ;
enerjisi yüksek süt ve besi sığırlarında
yaygın olarak kullan hayvanların severek
tükettiği sindirim derecesi yüksek ve ucuz bir
yem kaynağıdır.
Sulu yemlerin bulunmadığı kış aylarında
hayvanların yaş
yem ihtiyacını giderir , Saman gibi kaba
yemlerin hayvanlar tarafından daha iyi
yenmesini sağlar.
Yaş pancar posasından en iyi şekilde
yararlanmak için, iyi muhafaza edilmesi
gerekir. Gelişigüzel yığılan küspede
küflenme başlar ve istenmeyen kötü kokular
oluşur. Bu olay besin değerini düşürdüğü
gibi hayvan sağlığını da olumsuz yönde etkiler.
İyi depolanmamış yaş pancar posası ile
beslenen hayvanlar, şiddetli bir ishale
yakalanarak halsiz kalır. Bağırsak
iltihaplanmaları ortaya çıkar. Genç danalarda
eklem iltihaplanmaları görülür.
Kuru şeker pancarı posası
ağırlığının bir kaç katı su çekme
özelliğine sahip olduğundan
hayvanlara verilmeden önce 5-6 misli
su ile ıslatılmalıdır. Dolgu maddesince
fakir olduğundan saman ile
birlikte kullanılmalıdır.
Yaş pancar posası için en uygun
saklama yöntemi silaj yapım tekniğine
göre depolanmasıdır. Yani sıkıştırılarak ve
üzeri hava almayacak şekilde
kapatılarak saklanmasıdır.
Yaş pancar posası doğrudan
doğruya yerde depolandığı gibi 2 veya 3
tarafı duvarla çevrili silolarda veya
çiftçimizin küspelik diye adlandırdığı 4 tarafı
duvarla çevrili yerlerde de depolanabilir.
Posayı bozulmadan çeşitli şekillerde
depolayabiliriz.
A- Yaş Pancar Posası olduğu
gibi depolanabilir.
Bu şekilde yapılan depolamada posanın
içine herhangi bir katkı maddesi katılmaz.
Silajın yapılacağı yer düz ve sert bir zemin
olmalıdır. Buraya sap saman serilerek
Fabrikadan getirilen posa boşaltılır ve bir
yandan da ayakla iyice çiğnenerek
sıkıştırma sağlanır.
B- Yaş Pancar Posasının içine
saman katarak depolanabilir.
Fabrikadan yeni getirilen posanın su oranı
%80-85 civarındadır. Oysa silaj yapılacak
bir yemin su oranı %60-70 civarında
olmalıdır. Posa küspeliğe doldurulurken 1 tona
en az 300 kg civarında saman katılarak
su oranı düşürülebilir. Bu oran saman ile
posa düzgün bir şekilde karıştırılarak
yapılırsa 400-500 kg kadar çıkabilir.
Silajı yapacağımız yerin tabanına 8-10
cm kalınlığında saman serilir. Bunun üzerine
posa ve saman kat kat konabileceği gibi
güzelce karıştırılarak da konabilir. Bu sayede
fazla suyun dışarıya sızması ve aşırı
ekşime önlenmiş olur.
C- Posanın İçine Saman, Üre Ve
Melas Katarak Depolanabilir.
Bu şekilde yapılan depolamada
posanın üzerine samana ek olarak melas ve
ürede katılır. Bu sayede posa enerji ve
protein bakımından zenginleştirilerek
besin değeri de yükseltilmiş olur.
1 ton pancar posasının silajını
yapmak için 300 - 500 kg saman,
30 kg melas ve 5-10 kg üre gübresi
gereklidir.
Üre sindirimi kolaylaştırmak,
melas ise protein değerini yükseltmek için
kullanılır. Melas koyu kıvamlı olduğu için
suyla eritilerek süzgeçli kova ile posaya
dökülür. Üre melaslı suda eritilerek veya elle
eşit şekilde serpilerek posaya katılabilir.
Bunlar siloya 8-10 cm kalınlığında
kat kat doldurulur. Her kat ayakla veya
traktörle çiğnenerek iyice sıkıştırma sağlanır.
Silo yüksekliği 1 m oluncaya kadar bu
işleme devam edilir.
Bu üç depolamada da silonun
üzeri hava almayacak şekilde
naylonla kapatılmalıdır.
Naylon yağmur sularının içeriye
girmesini engeller. Naylonun üzerine
3-5 cm kalınlığında toprak konulabildiği gibi
eski lastikler de konabilir. Silonun
doldurulma işlemi tamamlandıktan sonra
yağışlı günlerde silo tabanını sulardan korumak
için silo etrafında 25-30 cm derinliğinde
drenaj kanalı kazılmalıdır.
Silaj olgunlaştıkça 1/3 oranında
çökme görülür. Depolanacak ürün miktarı
çökme oranı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
Bu şekilde hazırlanan silaj en az
3 haftada olgunlaşmaktadır. Olgunlaşan
silaj daha sonra hayvanların ihtiyacı kadar
önden açılarak alınır ve tekrar sıkıca
kapatılır. Üzeri açılmadığı taktirde
birkaç yıl bozulmadan saklanabilir.
Yaş pancar posası hayvanlara
mutlaka uzmanlarca hazırlanacak
rasyonlara göre verilmelidir.
Gelişigüzel yedirilmemeli verilecek
silaj hayvanın canlı ağırlığının
%5’ini geçmemelidir.
Hayvan ırkına göre değişmekle
birlikte süt ve besi sığırlarına
günde 20-30 kg, düvelere günde
10-12 kg, danalara günde 5-6 kg arasında
silo yemi verilebilir. Fakat buzağıların
silajla beslenmesine 4.ayda
başlanmalıdır. Daha sonraki aylarda
günde tüketebilecekleri silo yemi 5 kg’a
kadar çıkarılmalı, sadece silo yemine dayalı
tek yönlü beslemeden kaçınmalıdır.
Silo yemleri kuru maddece düşük,
suca zengin yemler olduğundan süt ve
besi hayvanlarının rasyonlarında kuru
madde ihtiyacının karşılanabilmesi için
günlük 5 kg kadar kuru ot ile, verim düzeyine
göre ilave kesif yem verilmesi zorunludur.
Şeker pancarı posası, protein, vitamin
A ve P minerali bakımından oldukça
fakirdir. Rasyonel bir beslemede
hayvanların özellikle enerji, protein,
selüloz, kuru madde, kalsiyum ve
fosfor ihtiyaçlarının karşılanması gerekir.
Bunun içinde Pamuk tohumu küspesi,
Keten tohumu küspesi ve kepek gibi
fosfor bakımından zengin yemlerle
takviye edilmelidir. Yaş pancar posası
silajından azami şekilde yararlanmak üzere
süt ve besi sığırları için hazırlanmış 2 ayrı
rasyon örneği bulunmaktadır.
Günde 15 kg süt veren siyah-alaca bir inek için rasyon örneği
YEMLER
GÜNLÜK MİKTAR
Yaş Pancar Posası
15 kg
Saman
3 kg
Kuru ot
2.5 kg
Kepek
3 kg
Arpa
3 kg
Mısır
1 kg
Ayçiçeği Küspesi
1 kg
Mermer Tozu
30 g
Süt verimi 15 kg ve üzerine çıktığında
her 2 kg süt verimi için 1 kg fabrika
süt yemi verilmelidir.
|
