Düve Yetiştiriciliğinde Nelere Dikkat Etmeliyiz ?
Serdar DÖNMEZ-Zooteknist Ziraat Mühendisi-BURDUR DSYB
Birçok yetiştiricimizin en çok önem verdiği hedef, yaptığı işten
en fazla kar sağlamak olduğu için sütü üreten laktasyondaki ineklerin
bakım ve beslenmesi elbette önemlidir. Ancak sürümüzün geleceği olan
ham düvelerin bakım ve beslenme işlemlerinin genellikle ihmal edildiği de
bir gerçektir. İşletmelerin gelecekteki döl verimi ve süt üretim
kapasitelerinin belirlenmesinde önemli paya sahip düvelerin bakım ve
beslenmeleri açısından kolay yaş grubu olmaları nedeniyle kendi kaderine
terk edilerek gerekli önem verilmemektedir.
Halbuki; laktasyondaki bir ineğin yüksek süt verimi ve düzenli
döl verimi potansiyeli ham düve iken büyüme ve gelişmede gösterdiği
performansla doğru orantılı olarak gerçekleşmektedir.Üreticilerin
işletmelerinde karlılıklarını koruyabilmeleri için; besleme, üreme,
sürü sağlığı konularını kapsayan bir hedef belirleyerek planlama yapmalarına
ihtiyaç vardır.
Başarılı bir düve yetiştirme programının ana hedefi, düvelerin uygun
yaş ve uygun canlı ağırlıkta tohumlanarak buzağılaması ilk laktasyon sırasında
yüksek düzeyde süt üretebilecek vücut kapasitesi ve kondisyonuna
ulaşmasını sağlamaktır. Hepsinden önemlisi bu hedefe ulaşmanın ekonomik
bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Türkiye’de düve yetiştiriciliği konusunda yaşanılan problemlerin
başında düvelerin erken yaşta ve düşük canlı ağırlıkta tohumlanarak gebe
bırakılmaları gelmektedir. Bu şekilde tohumlanan düvelerin vücut
kondisyonları ilk laktasyon döneminde yüksek verimini sağlamaya yeterli
olmamaktadır ve de daha sonraki laktasyonlardaki süt veriminin
düşük olduğu görülmektedir. Bu sebepten dolayı hayvanın ekonomik
ömrü kısalarak iki ve üçüncü laktaslaryonda elden çıkarılmak zorunda
kalınmaktadır. Türkiye yetiştiricilik koşullarında bir düve 16-17 aylık yaş,
370-380 kg canlı ağırlık ve 127-128 cm vücut yüksekliğine
sahip iken ilkine tohumlanması gerekmektedir. Ayrıca düveler
tohumlanırken buzağılamanın kolay olması açısından uygun olan boğaların
spermalarının seçilmesi gerekmektedir. Boğa seçerken boğaların süt verimi
bakımından damızlık değerleri yanında bazı tip özelliklerinin de
incelenmesi gerekmektedir.
Yeterli vücut gelişimine kondisyona sahip düvelerin istenilen
kızgınlık döngüsünü gösterebilmeleri için beslenme de önemli rol oynamaktadır.
Enerji düzeyi düşük rasyonlarla beslenen hayvanlarda yumurtalık görev
yapmamakla birlikte proteince düşük rasyonlarla beslenenlerde ise gizli
düzensiz kızgınlıklar görülmektedir. Bunların yanı sıra vitamin ve mineral
eksiklikleri de düzensiz kızgınlıklara, yumurtlamanın gecikmesine ve
üreme fonksiyonlarının şekillenmesinde olumsuz etkilere sahip olmaktadır.
Düve yetiştirmede 3-10 aylık yaş oldukça önemli bir dönemdir.
Çünkü bu dönemde beslemede yapılacak hata, hayvanın gelecekteki
üretkenliğini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu dönemde düvelerin meme
bezi gelişimi diğer vücut sistemlerine oranla 3-4 kat daha fazla olmaktadır.
Yüksek enerjili rasyonlarla beslenen düvelerde meme alveol hücrelerinin
bulunduğu dokunun gelişimi gerilemekte, buna karşılık yağ dokusu
oluşumu artmaktadır.düşük enerjili rasyonlarla beslenen düvelerde ise meme
gelişimi gecikmekte böyle olunca da gelecekteki süt verimi olumsuz etkilenmektedir.
Düve yetiştiriciliğinde diğer önemli bir husus ise dinlenme, yemleme
ve sürü idaresi işlemlerinin kontrolünü sağlayan barınaklara ihtiyaç
duyulmasıdır. Sütten kesilen dişi sığırlar gruplar halinde yetiştirilmektedir.
Gruplar oluşturulurken yaş, canlı ağırlık, yemleme alanı ve barınak hacmi
göz önünde bulundurulmalıdır.
Yapılan işin karlılığının devamını sağlamak için, sürümüzün geleceği için
ham düvelerin bakım ve beslenmesinde gerekli özenin gösterilmesi
aklımızdan çıkarmamamız gereken bir husustur.
Sağlıklı ve yüksek verimli düveler yetiştirmeniz dileğiyle
tüm üreticilerimize kazançlarında bereket, işlerinde kolaylıklar dilerim.
