SİLAJI  TANIYOR MUYUZ ?

     SİLAJ NEDİR ?

    Hayvan turşusu  olarak ta bilinen  silaj, çeşitli yem bitkilerinin havasız ortamda  bırakılarak  turşulaşması ve tat , koku olarak değişikliğe uğraması ile oluşmuş  sulu kaba  yemdir.

NİÇİN SİLAJ YAPMALIYIZ ?

         Silaj , hem ucuz olması ,hem de hayvanların   sağlık ve verimlerini olumlu etkilemesi  dolayısıyla  süt sığırcılığında   göz ardı edilemeyecek olan   değerli bir yemdir. İşte,silaj yapmamızı  gerektiren   birkaç neden :

ü     İlkbahar ve yaz aylarında yeşil yemler bolca bulunabilirken bu yemler  daha kışa girmeden tükenmekte,bunun sonucu olarak ta kış boyunca saman ve fabrika yemine dayalı besleme yapılmaktadır. İşte,yeşil yemin bulunmadığı dönemlerde sulu kaba yem ihtiyacını karşılayacak tek yem maddesi silajdır.Silaj sayesinde yaz-kış hayvanlarımıza yeşil sulu yem yedirerek verimlerindeki mevsimlere bağlı dalgalanmaları önlemiş oluruz.

ü     Silajın üretim maliyeti çok düşüktür;ucuz olması yanında verime katkısı fazladır.

ü     Hayvanlar tarafından iştahla tüketilir.

ü     Kuruduğu zaman sertleşerek hayvanların severek yiyemeyeceği birçok bitki,silaj yapıldığında hayvanlar tarafından iştahla yenir.

ü     Silajla beslenen hayvanların sağlıklı,tüylerinin parlak olduğu görülür.

ü     Silaj diğer yemlere göre çok az yer kaplar. 1 m3 ‘lük silaj yaklaşık 700 kg.a karşılık gelir.

ü     Silaj açılmadıkça yıllarca bozulmadan kalabilir.

ü     Yeşil yemler kurutulurken meydana gelen kayıplar silaj ile en aza indirilebilir.

ü     İlimizde bolca üretilen şeker pancarının yaprakları ile posası kısa bir sürede yedirilebilmekte, kuruma ve bozulmadan  dolayı da zayi olmaktadır.Şeker pancarının  posası ve yapraklarından silaj yaptığımızda  ise   kış boyunca hayvanlarımıza  yedirmemiz  mümkün olacaktır.

HANGİ YEM BİTKİLERİNDEN SİLAJ YAPILABİLİR ?

      Başta  mısır,arpa,buğday,sudan otu hasılı olmak üzere ,yonca,korunga,fiğ,çayır-mera bitkileri,hayvan pancarı yaprakları,şeker pancarı posası,şeker pancarı yaprakları gibi birçok yem bitkisinden silaj yapılabilir.İçlerinde en avantajlı ve kalitesi yüksek silaj , mısırdan yapılandır.

SİLOLAR HANGİ ÖZELLİKLERİ TAŞIMALI ?

      Silajın hazırlandığı ve korunduğu yapılara  silo  denir.

      En çok kullanılan silolar ; 2 veya 3 tarafı duvarla çevrili,beton ya da taştan yapılan hendek silolar   ile toprak zemin üzerine sap saman serip  örtü malzemesi olarak da plastik örtü ve toprak kullanılarak çok ucuza mal edilebilen toprak üstü silolarıdır.

Silo çeşidi ne olursa olsun , silaj yaparken dikkat edeceğimiz hususlar ;

·        Yeşil yemin iyi sıkışması

·        Yemin hava almasının önlenmesi

·        Olabildiğince ucuz malzeme kullanılması

·        Ancak kullanılan malzemenin yemin niteliğine zarar vermemesi gerekir.

SİLAJA EKLENEN KATKI MADDELERİ NELERDİR ?

Tahıl kırması :Arpa,buğday,mısır kırması  silajı  enerji ,kısmen de proteince dengeler.

Melas:Koyu olan melas aynı miktar sıcak su içinde eritilir ve bir süzgeçli kovayla silaj yapılacak yem üzerine  dökülür.

Tuz: Proteince yüksek yemlere katılır.

Üre:Miktarı çok iyi ayarlanmalı ve belli yerlerde birikmesi önlenmeli,yoksa üre zehirlenmesi ne yol açılabilir. 1 ton yeşil yeme homojen dağıtılmak koşuluyla   3-4  kg. katılabilir.

HER YEM BİTKİSİNİN SİLAJINA KATKI MADDESİ İLAVE ETMEYE GEREK VAR MIDIR ?

     Hayır,yoktur. Örneğin,mısır silajı,fiğ-arpa silajı ya da şeker pancarı yaprakları silajına herhangi bir katkı maddesi eklemeye gerek yoktur.Yonca,fiğ gibi protein oranı yüksek yem bitkilerinden silaj yapılırken arpa,buğday kırması veya melas katılmalıdır.

İYİ BİR SİLO YEMİ HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALI ?

    İyi bir silo yeminin rengi  zeytin yeşili, kokusu hoşa giden asidik bir koku olmalı.

Yaprak ve saplar bozulmamış olmalı,yapışkan bir görünüm vermemelidir.Yem pis kokulu ve koyu kahverengi ise yedirilmemelidir.

SİLAJ YAPILDIKTAN  NE KADAR  ZAMAN SONRA AÇILMALI  ? 

    Silaj yapıldıktan 45 gün sonra olgunlaşmasını tamamlar.Ancak 2 ay sonra açılmasında fayda var.  

SİLAJ SÜT SIĞIRLARINA GÜNLÜK NE KADAR VERİLMELİ ?

     Sığırlara her 100 kg. canlı ağırlık için en fazla 5-6 kg. silaj verilebilir.

     Sağmal inek rasyonlarına  10 kg.dan az, 35 kg.dan fazla silaj konulmamalıdır;günlük ortalama   20 kg. silaj rahatlıkla  verilebilir.Düve ve danalara  günde 5-10 kg. ; tosunlara  ise  15-20  kg. kadar verilebilir.

      Silaj hayvanlar alışıncaya kadar azar azar verilmelidir;verilmeye başlandıktan sonra ise belirtilen miktarlarda  kesintisiz olarak verilmelidir.Bir gün yedirilir,birkaç gün ara verilirse sindirim bozukluklarına yol açabilir.

      Süt ineklerine  silaj sağımdan mümkün olduğunca uzun bir süre önce ya da sağımdan sonra  verilmelidir ; Aksi takdirde süte silaj kokusu bulaşır.

        Silaj konusunda daha fazla bilgi için  Tarım İl müdürlüğü ile Yetiştiriciler Birliği ‘ne başvurabilirsiniz.

Silajın Hayvan Beslemede Kullanılması

Murat Nuri CANDAN

     Ziraat Mühendisi

Silo yemleri yeşil, sulu ve güzel kokulu, hayvanların severek yedikleri bir yemdir. İşletmede yeterli miktarda üretilebildiği takdirde bütün bir yıl boyunca başlıca kaba yem kaynağı olarak beslemede kullanılabilir.

Silo yeminin kullanımı ilk olarak süt inekleri için düşünülmelidir. Süt ineklerine günlük kuru madde ihtiyaçlarının 1/3 ü silaj ile karşılanmalıdır.

Her 100 kg canlı ağırlık için 5-6 kg silaj hesaplanır. .

Hayvan ırkına göre değişmekle birlikte süt ineklerine günlük 20-30 kg arasında silo yemi verilebilir. Silo yemleri kuru maddece düşük, suca zengin yemler olduğundan süt ve besi hayvanlarının rasyonlarında kuru madde ihtiyacının karşılanabilmesi için günlük 5 kg kadar kuru ot ile verim düzeyine göre ilave kesif yem verilmesi zorunludur.

Besin değeri yüksek olan birinci sınıf silajdan fazla miktarda hayvana verilerek hayat olayları için gerekli besin maddelerini sağlamak ve günde 13-18 kg süt elde etmek mümkündür.

Silaj ineklere sabah akşam 2 öğün verilir. Gece de takviye olarak kuru ot verilir.

Silaj verilen hayvanlara verdiğimiz kesif yemi kendimiz hazırlıyorsak rasyona protein kaynağı olarak ayçiçeği veya pamuk tohumu küspesi kullanmalıyız. Ayrıca rasyona vitamin,mineral madde ve tuz katmalıyız.

Süt ineklerinin silo yemi ile beslenmesinde dikkatli olunmalıdır. Sütün kokuya hassas olması nedeni ile silo yeminin sağımdan sonra ahıra getirilmesi gereklidir. Ayrıca hayvanların önüne bırakılan yemler tamamen tüketilmemişse artan bu yemler gelecek yemleme zamanına kadar ahırda tutulmamalıdır. Yemlemeden sonra ahır temizlenmeli ve havalandırılmalıdır. Yemlemede kullanılan elbise veya iş önlükleri de ahır dışındaki bölmelere asılmalıdır.

Bunun yanında besiye alınan sığır, buzağı ve danalar içinde silo yemi iyi bir yem kaynağıdır

Silo yemlerini buzağı ve genç sığırların beslenmesinde de kullanmak mümkündür. Bu hayvanlar için fazla sulu silo yemleri ile pancar yaprağı silajı pek önerilmemektedir. Bununla birlikte buzağıların silo yemleri ile beslenmesine 4.aydan itibaren başlanmalıdır. Daha sonraki aylarda günde tüketebilecekleri silo yemi 5 kg’a kadar çıkarılmalı, sadece silo yemine dayalı tek yönlü beslemeden kaçınmalıdır. Silaj verilen genç hayvanlara ayrıca 2-3 kg kaliteli kuru ot ve 1,5-2 kg kesif yem verilmelidir.

 Silo yemleri besin madde içeriklerine göre oldukça ucuza mal olan yemler olduğundan rasyonda artan oranda silaja yer verilmesi, üretim maliyetini düşürmektedir.

 Bereketli ve hayırlı kazançlar dilerim.